1. Галоўныя члены сказа

А1. Адзначце сказы, у якіх вылучаныя словы / словазлучэнні з’ўляюцца дзейнікам:

1. Садовіч быў хлопец гарачы.
2. У гэтай песні пра лета чулася штосьці роднае.
3. Купіць касу – о, гэта штука!
4. Але – супраціўны злучнік.
5. Сястра, я рад з табой сустрэцца.

А2. Адзначце сказы з састаўным дзеяслоўным выказнікам:

1. Вельмі многае хочам мы стварыць і адкрыць.
2. Зямля не любіць пуставаць – жадае быць жытнёвым полем.
3. Будуць зоры маленькаму ззяць, будуць светлыя сны пасылаць.
4. І здаецца, зноўку еду я дадому пераведаць родных, блізкіх, дарагіх.
5. На сходзе Васіль спадзяваўся ўбачыць Ганну.

А3.  Адзначце сказы, у якіх працяжнік паміж дзейнікам і выказнікам пастаўлены ў адпаведнасцямі з правіламі пунктуацыі беларускай мовы:

1) Боцікі ў Аленкі — бялейшыя за снег.

2) Гаспадарку весці — не лапці плесці.

3) Дарога — хоць бокам каціся.

4) Стрэчанне — свята сустрэчы вясны і зімы.

5) Смех, кажуць, — вялікая сіла.

А4. Адзначце сказы з памылкамі ў каардынацыі дзейніка і выказніка:

1. З хаты выскачыла чалавек з дзесяць.
2. Двое людзей ішлі бітым гасцінцам.
3. Ніхто з хлопцаў слова не сказаў – так гэта было нечакана.
4. У той дзень ляцела над зямлёй многа буслоў.
5. Два чорныя сабакі забразгала ланцугамі.

В1. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі слова і іх сінтаксічнай роляй у сказе. Адказ запішыце. Напрыклад, А3Б2В4Г1

А) Маладосць — край людзей, найлепшы час. Б) Мы сагрэем планету сваімі рукамі, каб наступнікам нашым паднесці  ў дар. В) Добры гаспадар Міхась. Г) Свецяцца рэчкі і горы перад зімняй парой і світальныя зоры над любімай зямлёй.

1)Дзейнік 2)Азначэнне 3)Акалічнасць 4)Дапаўненне 5) Выказнік

2. Даданыя члены сказа

А1. Адзначце сказы, у якіх выдзеленае слова (словы) з’яўляецца дапаўненнем:

1. Праб’ецца заўтра спорнай рунню ўсё, што ты пасееш сёння.
2. Нам задалі перакласці тэкст з англійскай мовы.
3. Стаць чэмпіёнам не так проста.
4. Не шукай лёгкага хлеба.
5. Песні Палесся вельмі душэўныя, проста чароўныя.

А2. Вызначце сінтаксічную ролю выдзеленага слова. Адказ запішыце лічбай:

Сваю пяшчоту маме я прыношу, перад якой схіляю галаву.

1) дзейнік;

2) выказнік;

3) азначэнне;

4)  дапаўненне;

5) акалічнасць.

А3. Вызначце сінтаксічную ролю выдзеленага інфінітыва. Адказ запішыце лічбай:

Бабуля раіла мне часцей хадзіць у лес і навучыцца сябраваць з ім.

1. дзейнік; 3)  азначэнне;     5) акалічнасць
2. выказнік;             4) дапаўненне;

А4. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі словамі і іх сінтаксічнай роляй. Адзначце нумар правільнага адказу.

А. Пасля работы Жураўскі пайшоў шукаць вуліцу Дзімітрава. Б, Але навальніцы ўлетку імклівыя і кароткія. В. Клопаты бацькі не былі дарэмнымі. Г. Рака тым часам паступова ачысцілася ад лёду.

1. Дзейнік. 2. Выказнік. 3. Азначэнне. 4. Дапаўненне. 5. Акалічнасць.

1. А2Б3В1Г5
2. А5Б3В4Г2
3. А5Б2В3Г4
4. А2Б3В5Г4
5. А4Б2В5Г3

В1. Выпішыце дзейнік, выражаны словазлучэннем.

1. Ніхто з прысутных ніколі не бачыў яго такім узрушаным.
2. Малыя павыходзілі з кватэр на ласкавае сонца.
3. Панясецца “ку-ку” праз лясы, праз палі.
4. Іншы скажа – проста ў сук улепіць.
5. Добры дзень, суседзі, будзем век сябрамі.

 

3. Аднасастаўныя сказы

А1. Адзначце спосабы выражэння выказніка ў няпэўна-асабовых сказах.

1) інфінітыў;

2) дзеяслоў 2-й асобы адзіночнага i множнага ліку;

3) дзеяслоў прошлага часу множнага ліку;

4) безасабовы дзеяслоў;

5) дзеяслоў 3-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу.

А2. Адзначце выпадкі, калі від сказа вызначаны правільна.

1)Чакаю. Прыйдзі. Вярніся. (М. Сяднёў) — абагульнена- асабовы.
2)Век жыві, век вучыся. (Прыказка) — абагульнена-асабовы.
3)Не ляжыцца мне, не спіцца. (П. Броўка) — няпэўна- асабовы.
4)Трывожнае лета. (А. Вялюгін) — назыўны.

5) У дзверы сенцаў моцна грукалі. – пэўна-асабовы.
А3. Адзначце сказ, у якім галоўны член выражаны безасабовым дзеясловам:

1) Сябруем са смехам і песняй крылатай.

2) Вось і родная вёска.

3) Бяздонную бочку вадой не нальеш.

4) Многа было сказана харошых слоў і пажаданняў.

5) Па тэлебачанні будуць паказваць мастацкі фільм.

А4. Адзначце аднасастаўныя пэўна-асабовыя сказы:

1. А мне мой кут – навечна Мекка.
2. Спакойна, брат, звычайна стаўся і да сябе і да людзей.
3. Не дай мне, Божа, стаць ілжывым, зайздросным, злосным і старым.
4. Усе лужыны ўночы зацягнула шклістым лёдам.
5. Былых пазбыўшыся пакут, насустрач новым не спяшайся.

В1. Устанавіце адпаведнасць паміж сказамі і іх відам. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць.

А. Радзіму не пакіну я без песень, спяваю ёй толькі ёй адной. Б. Спявай, зямля, упіся сонцам, абмыйся чэрвеньскім дажджом. В. О, белыя яблыні, белыя яблыні, пялёсткаў шалёны хвалюючы пах! Г. Мне не забыцца песні той даўняе вясны.

1. Безасабовы. 2. Двухсастаўны развіты. 3. Назыўны. 4. Пэўна-асабовы. 5. Абагульнена-асабовы.

 

4. Ускладненыя простыя сказы

А1. Адзначце сказы з аднароднымі членамі:

1. На пагорку, каля рэчкі, у вясёлым школьным садзе вішні садзім.
2. Я іду, іду між дрэў.
3. З узгоркамі, раўнінамі вядзе гамонку бор.
4. На дол, на росныя кусты спакойна падаюць лісты.
5. Пад нагамі ламаўся слабенькі лёд, хрусцеў, разлятаўся, звінеў.

А2. Адзначце сказы, у якіх вылучаныя сінтаксічныя канструкцыі адасабляюцца:

1. Прыбіўшы да берага чарот патрушчаны засынае возера, ад сіверу сіняе.
2. Як яблык крамянае і хрупаткое слова марознае: “Беларусь”.
3. Здае пасаду панядзелак і хмурачыся п’е расу.
4. Сонца ўзнялося на вышыню і спакойнае затапіла сваім святлом неабсяжную прастору.
5. Возера было шырокае, блакітнае як неба.

А3. Адзначце сказы, у якіх на месцы ўсіх пропускаў трэба паставіць коску:

1. Любоў мая, ты песня_ і макота_ і спелы бор_ і вольны гон ракі.
2. Васіль выслухаў Апейку моўчкі_ і не падымаючы галавы_ адышоў убок.
3. Ні парушынкі ў небе_ ні дажджынкі, і мройна вішня пышная цвіце.
4. Палявая дзічка_ старая_ як той сівер_ аж скрыпела двума дуплістымі раламі.
5. Сцішаны спевам мяцеліц_ дзень дапаліўся вятраны.

А4. Адзначце сказы з пабочнымі словамі, устаўнымі канструкцыямі (знакі прыпынку не расстаўлены):

1. Мне ўсё здаецца ясным мілым.
2. Кнігаўка за дзень не дакрычала! як з хвастом ушчэмленым галосіць.
3. Толькі ўчора здаецца пралескі цвілі.
4. Ва ўсім вядома вінават адзін тапор я не пайшоў бы каб не ён у цёмны бор.
5. Смутна выблісне шлях нібы зорка з туману.

В1. Колькі і якіх знакаў прыпынку павінна быць у сказе? Адзначце нумар правільнага адказу.

Туды на груд грацыёзна і лёгка падымалася трымаючы над галавою паркалёвы парасон з хвалістай карункавай каймою стройная ў доўгай прыталенай і перахопленай пасачкам сукенцы з белым каўнерыкам напэўна першая наваградская прыгажуня і модніца.

1. 8 косак;
2. 5 косак, працяжнік;
3. 7 косак;
4. 6 косак, працяжнік.

Адказы да тэставых заданняў

№	А1	А2	А3	А4	В1
1	2,3,4	1,2,5	2,3,4	2,5	А5Б4В1Г3
2	1,2,4	4	4	3	ніхто з прысутных
3	3,5	2,4	4	2,3,5	А2Б4В3Г1
4	3,4,5	1,3,4	1,3,4,5	2,3,4	3