Аб’ектыўная ацэнка вучэбных дасягненняў навучэнцаў пры дапамозе тэсціравання з’яўляецца найважнейшым паказчыкам якасці адукацыі, значным як для ўсёй сістэмы адукацыі, так і для кожнага асобнага вучня.

Тэсціраванне мае на мэце праверку ступені валодання выпускнікамі школ усімі літаратурнымі нормамі беларускай мовы – арфаэпічнымі, лексічнымі, граматычнымі, стылістычнымі, арфаграфічнымі і пунктуацыйнымі.

Заданні тэста адпавядаюць наступным раздзелам курса беларускай мовы:

— мова, маўленне, тэкст;

 — арфаэпія і арфаграфія;

 — лексіка і фразеалогія;

 — словаўтварэнне і арфаграфія;

 — марфалогія і арфаграфія;

 — сінтаксіс і пунктуацыя.

У тэставай рабоце правяраецца практычная граматнасць, культура мовы навучэнцаў і моўная кампетэнцыя, веданне граматыкі і стылістыкі беларускай мовы. Праверка ўзроўню валодання вучнямі тэарэтычнымі ведамі і набытымі практычнымі ўменіямі пры вывучэнні беларускай мовы носіць аб’ёмны і ўсебаковы характар.

Для паспяховага выканання тэставай работы вучні павінны ведаць:

— правапіс галосных;

 — правапіс й, ы пасля галосных;

 — прыстаўныя гукі;

 — правапіс у – ў;

 — правапіс мяккага знака і апострафа;

 — правапіс спалучэнняў зычных;

 — правапіс вялікай літары;

 — напісанне слоў асобна, разам, праз злучок;

 — правапіс канчаткаў назоўнікаў;

 — ужыванне роду і ліку назоўнікаў;

 — ужыванне часоў дзеясловаў;

 — правапіс лічэбнікаў;

 — ужыванне і правапіс займеннікаў;

 — правапіс прыслоўя;

 — ужыванне і правапіс прыметнікаў;

 — ужыванне і правапіс дзеепрыметнікаў;

 — ужыванне і правапіс дзеепрыслоўяў;

 — ужыванне і правапіс не (ня), ні з рознымі часцінамі мовы;

 — адасабленне даданых членаў сказа;

 — пабочныя і ўстаноўныя словы, зваротак;

 — параўнальны зварот;

 — просты і складаны сказ;

 — віды складаных сказаў, знакі прыпынку ў іх;

 — аднародныя члены сказа;

 — спосабы перадачы чужой мовы.

 У тэсце правяраюцца наступныя ўменні:

— уменне знаходзіць у словах арфаграмы;

 — уменне вызначаць прамое і пераноснае значэнне слоў;

 — уменне правільна ставіць націск;

 — уменне вызначаць у сказе сэнсавыя часткі, якія патрабуюць выдзялення знакамі прыпынку;

 — уменне бачыць парушэнні лексічных, граматычных, сінтаксічных норм;

 — уменне вызначаць стылістыную прыналежнасць тэксту па пэўных моўных паказчыках;

 — уменне аналізаваць і выкарыстоўваць адпаведныя сэнсавым адносінам сродкі сувязі сказаў у тэксце;

 — уменне бачыць стылістычныя асаблівасці і выяўленча – вобразныя сродкі тэксту.

Экзамен у любой форме – сітуацыя экстрэмальная, таму выпускнікам важна псіхалагічна падрыхтавацца да гэтага: унушыць сабе пазітыўныя адносіны да будучых іспытаў, навучыцца канчэнтраваць увагу, кантраляваць свае эмоцыі.

Для таго каб пэўна і паспяхова выканаць заданні тэста, вучняў карысна:

— спакойна абдумаць пытанні;

 — рацыянальна выкарыстаць адведзены час: спачатку выканаць тыя заданні, якія пададуцца больш простымі, пасля – большаскладаныя;

 — не спіяшацца з адказамі, уважліва ўчытвацца ў заданні;

 — правільна і дакладна запісваць адказы ў бланк, не спяшаючыся запаўняць яго адразу; лепш гэта зрабіць пасля праверкі задання.

Паспяховасць выканання тэставых заданняў забяспечваецца правільным падыходам да выкарыстання сваіх ведаў, уменняў, навыкаў, а таксама псіхалагічных рэсурсаў.