Рыхтуемся да экзамену па беларускай мове
Правапіс галосных е, ё, я
|
Пішацца е, ё: 1.Пад націскам – лёгкі, сёлета, зелень, елка, капеж, заечы,мезенец,верхавіна, 2.Пасля націску, 3. не ў першым складзе перад націскам – высветліць, выехаць, леснікі, вестуны, цемень, верацяно, дзесятковы, дзевятнаццаты, 4.Заўсёды пасля г, к, х — герой, генерал, генетыка, Герасім, кераміка, кефір, кедроўнік, Херсон, Хеопс, бегемот, 5.У часціцы не, і прыназоўніку без – не браў, без кнігі [н’а браў] 6.На канцы запазыч.слоў пасля ь ’ – дасье, калье, канферансье, атэлье, круп’е, куцюр’е 7.У словах : філе, піке, камюніке, санта-мартале (але: кафэ,дэкальтэ, плісэ,..) 8.У пачатку некаторых слоў па факце вымаўлення – егер, ерась, ерэтык, Еўропа, Ерэван, Еўпаторыя, Еўрафат 9.У запазычаных словах: абеліск,вазелін, веранда, вербальны,верлібр,балерына, бісектрыса, брунет, бізнес, галерэя, габелен, калектыў, кампетэнтны, легенда, лекала, легальны,секунда, семестр, сезон, зефір, пенал, педаль, перон, пейзаж, пергамент, пельмені,перспектыва, персона,метр, метровы, метро, медаль, метал, мелодыя, методыка,мензурка, Везувій, Версаль, Бетховен, Берлін, Палесціна, Апеніны, Лесота, Непал… сервіз//сэрвіс але: Бялград, Пяцігорск 10.У суфіксах дзеепрыметнікаў -ен-: прывезены, сплецены, складзены, склеены |
1.е, ё, —- я ў першым складзе перад націскам: елка – яліна, леснікі – ляснік, дзевяць-дзявяты, дзясяты, дзявяцера, вяршыня,кіяскёр,каляіна,дзясяцера,сямнаццаць, нянавісць, васямнаццаць, Ярмак, Яршоў, Сяргей, Бялінскі
2.Калі не, без – прыстаўкі, то ў першым складзе перад націскам – я: няхай, нястомна, няштатны, бясследна, бясконцы, але: непісьменны, безупынны, немалады 3.Спрадвечна каранёвае і суфіксальнае я: віцязь, сувязь, повязь, завязь, боязь, дробязь, роўнядзь, месяц, заяц, пояс, памяць, плеяда,дзевяць, дзесяць, пяцярня, упяцярых, тысяча, Бесядзь, Прыпяць, вязаць, лямантаваць, святкаваць, ляскатаць, ляшчына,кашляць, баяць, муляць, паяць, лаяць, веяць, сеяць (лаянка, веялка, сеяка, лаяны, веяны, сеяны), цяжкаваты, цягавіты, мяккаваты, вяснушкаваты, ядавіты, яхідны,языкаты, ясянёвы, яравы,ястрабіны, ялей,яфрэйтар,ястрабок, янот,япрук, япрука, ядловец, ядлаўцовы, дзяжурны, сяржант, выявіць (з’ява),выяснець, мячэць,яўрэй, выняньчыць,мяцяжы, мяцеж, маятнікавы, дыяметральны !! е//я//і :дзеці-дзяцей-дзіця, свет-святло-світаць-досвітак; смех-смяяцца-усміхацца,.. —кіпень, кіпяціць Лебедзь – лебядзіны; пясняр – песняры; цецярук – цецеруковы; далячынь – далечыня; каляндар — календары |
